تحولات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی خوزستان در دوره صفویه(907- 1135 ه.ق)

در اواخر قرن نهم هجری به دلیل اینکه در ایران حکومت مرکزی مقتدر وجود نداشت و ایران یک واحد سیاسی یکپارچه نبود، احتمال نضج گرفتن نهضتهای مذهبی، سیاسی د ر نواحی مختلف ایران فراوان می نمود. از جمله حدود سال 840 ه.ق. در خوزستان نهضت سیاسی، مذهبی مشعشعیان شکل گرفت که دامنه آن به اعصار بعد نیز کشیده شد. با تاسیس حکومت صفویه توسط شاه اسماعیل اول که راضی نمی شد سازمان شیعی رقیب(مشعشعیان) همچنان به موجودیت خود ادامه دهد، برخورد این دو نهضت اجتناب ناپذیر می نمود، و سرانجام در نبردی که بین رهبران این دو نهضت رخ داد مشعشعیان شکست خوردند و اطاعت صفویان را پذیرفتند. از این زمان اگرچه والیان خوزستان از میان مشعشعیان برگزیده می شدند، لیکن امرای مشعشعی از نظر موقعیت، متکی بر حکومت مرکزی و در حقیقت دست نشاندگان صفوی بودند. در عصر صفویه، خوزستان به علت دوری از مرکز و عدم تسلط کامل حاکمان بر آن، دچار شورشها و حوادث مهمی گردید، که می توان به شورش اسماعیل میرزای دروغین در زمان پادشاهی سلطان محمد خدابنده و شورش افشارها در عصر شاه عباس اول اشاره نمود. خوزستان در عصر صفویه یکی از چهار والی نشین مهم دولت صفوی بود، که این نشان از جایگاه خاص این ایالت دارد؛ بعد از هجوم افغانها و سقوط صفویه ، وضع خوزستان آشفته شد، از جمله شخصی به نام صفی میرزا در سال 1137ه.ق. با منتسب کردن خویش به خاندان صفوی ادعای پادشاهی را در این ایالت داشت. در این پژوهش تلاش می گردد، تحولات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی خوزستان د رعصر صفویه مورد بررسی و واکاوی قرار گیرد.